Bakara Suresi (Arapça: سورة البقرة), Kur’ân-ı Kerîm’in ikinci ve en uzun sûresidir. 286 âyetten oluşan bu sûre, Medine döneminde nâzil olmuştur.
Bakara Suresinin Hakkında
Kur’ân-ı Azîmüşşân’ın en uzun ve en kapsamlı sûrelerinden biri olan Bakara Sûresi, Medine-i Münevvere’de nâzil olmuş 286 ayetten müteşekkil bir ilâhî beyan mecmuasıdır. Adını, 67-73. âyetler arasında zikredilen ve insan nefsinin tereddütleri ile ilâhî emir karşısındaki imtihanlarını anlatan “bakara (sığır)” kıssasından alır. Bu mübârek sûre, İslâm’ın hukukî, ictimâî ve ahlâkî hükümlerinin temelini teşkil eden birçok ilâhî fermanı ihtiva eder.
Bakara Suresinin Nüzûlü
Mushaftaki tertibinde ikinci, nüzûl sıralamasında ise 87. sûre olarak kaydedilen Bakara Sûresi, Medine devrinin bereketli günlerinde indirilmiş olup, Kur’ân’ın en uzun sûresi olma şerefine nail olmuştur. Tek bir sebebe bağlı olarak inmeyip, birçok âyeti belirli hadiselerin ışığında nâzil olmuştur. Bu ilâhî hitap, ümmete rehberlik edecek hükümleri ihtiva ettiği gibi, her bir âyetin indiriliş sebebi de ayrıca mühim bir ders ve hikmet vesilesidir.
Bakara Suresinin Mâhiyeti ve Muhtevâsı
Kur’ân-ı Kerîm’in kendine mahsus tertip ve üslûbu içinde, Bakara Sûresi şu mühim hakikatleri nazara verir:
- İslâm’ın inanç esasları ve kulluk düsturları,
- Münafıkların halleri ve bâtıl ehlinin hakikatten uzaklaşma sebepleri,
- Allah Teâlâ’nın varlığına ve birliğine delâlet eden kevnî işaretler,
- İnsanın yaratılış hikmeti, ilâhî imtihan sırrı ve nefsin terbiyesi,
- İsrâiloğulları’nın tarihten ibret alınması gereken misalleri,
- Hz. İbrahim’in tevhid mücadelesi, Kâbe-i Muazzama’nın inşâsı ve kıblenin tahsisi,
- İbadetler, muamelât ve ahlâkî prensipler: Oruç, hac, zekât, namaz, nikâh, boşanma, ticaret, faiz, kısas, vasiyet, yetimlerin korunması, akidlerin yazılması gibi hayatın her safhasını tanzim eden mühim hükümler,
- Allah-kul ilişkisini şekillendiren ulvî düsturlar ve kulluk şuurunu perçinleyen ilâhî hitabeler,
- Dua ve münacat örnekleriyle kulun Rabbine yönelmesinin en güzel misalleri.
Bakara Sûresi, sanki Fâtiha Sûresi’nin geniş bir tefsiri gibi olup, “Sırât-ı müstakîm” üzere olanlarla o yoldan sapanların ibret dolu hikâyelerini tafsilatlı bir şekilde beyan eder.
Bakara Suresinin Fazîleti ve Husûsiyetleri
Bakara Sûresi’nin fazîletine dair birçok sahih hadis-i şerif mevcuttur. Efendimiz ﷺ şöyle buyurmuştur:
- “Evlerinizi (içinde Kur’an okumayarak) kabirlere çevirmeyiniz. Şeytan, içinde Bakara sûresi okunan evden ürker ve uzaklaşır” (Müslim, Müsâfirîn, 212)
- “Kur’an’ı okuyunuz; çünkü o, kıyamet gününde kendisini okuyanlara şefaat edecektir. İki nur yumağını, yani Bakara ve Âl-i İmrân sûrelerini okuyunuz; çünkü onlar, kıyamet gününde iki büyük bulut veya gölgelik ya da kuş sürüsü gibi gelerek kendilerini okuyanları savunacak ve koruyacaklardır. Bakara sûresini okuyunuz; çünkü ona sahip olmak bereket, terketmek ise hasret ve pişmanlık sebebidir; ona sihirbazların güçleri yetmez” (Müslim, Müsâfirîn, 252)
- “Bakara sûresinin sonundaki iki âyeti her kim gece vakti okursa bu iki âyet –o gece– ona yeter” (Buhârî, Fezâil, 10)
Sahâbe-i Kiram’dan Üseyd bin Hudayr (r.a.), bir gece hurma yığınının yanında Bakara Sûresi’ni tilâvet ederken, atının birden ürküp huzursuzlandığını görmüştü. Çocuğuna zarar gelmesinden endişelenerek okumayı bıraktığında, semada nûrânî kandiller misali bir ışık tabakasının göğe doğru yükseldiğini müşahede etti. Sabah olup durumu Fahr-i Kâinât Efendimiz’e ﷺ arz ettiğinde, Resûlullah ﷺ tebessümle şöyle buyurdular:
“Onlar seni dinlemeye gelen meleklerdi. Eğer okumaya devam etseydin, sabah olunca onları herkes görecekti.” (Müslim, Müsâfirîn, 242)
İşte Bakara Sûresi, mü’min gönüllere inşirah bahşeden, feyz ve bereketiyle dünya ve ahiret saadetine vesile olan yüce bir rahmet tecellisidir. Onu tilâvet etmek, mânâsını idrak ile amel etmek, mü’min için tükenmez bir sermaye ve huzur kaynağıdır.
Mevlâ Teâlâ, bizleri Bakara Sûresi’nin fazîletlerinden istifade eden, hükümlerini hayatına tatbik eden sâlih kullarından eylesin. Âmin.
Bakara Suresi Dinle
Genel Bilgiler
- Kur’an-ı Kerim’in ikinci ve en uzun suresidir.
- Medine döneminde indirilmiştir.
- 286 ayetten oluşur.
- İsmini, 67-73. ayetlerde geçen “sığır (inek) kıssası”ndan alır.
İçerik ve Konular
- İman Esasları: Allah’a iman, peygamberlere iman, ahiret inancı vb.
- İbadetler: Namaz, oruç, hac gibi temel ibadetler.
- Sosyal ve Hukuki Hükümler:
- Evlilik ve boşanma hükümleri.
- Borçlanma ve ticaretle ilgili kurallar.
- Yahudiler ve Hristiyanlarla İlgili Bölümler:
- İsrailoğulları’nın tarihî hataları.
- Hz. Musa ve diğer peygamberler hakkındaki anlatılar.
- Cihad ve Mücadele: Müslümanların karşılaştığı mücadeleler ve sabır öğütleri.
- Âyetü’l-Kürsî (255. Ayet): Allah’ın yüceliğini anlatan önemli bir ayet.
Öne Çıkan Ayetler ve Anlamları
- Âyetü’l-Kürsî (2:255): Allah’ın kudret ve bilgisini anlatan ayet.
- İnfak ve Sadaka (2:261-273): Yardım etmenin fazileti.
- Faiz Yasağı (2:275-279): Faizin yasaklanması ve ekonomik adalet.
- Sabrın Önemi (2:153-157): Zorluklara karşı sabırlı olmanın önemi.
Bakara Suresinin Fazileti
- Kur’an’ın özeti niteliğinde olduğu kabul edilir.
- Peygamber Efendimiz, Bakara Suresi’ni okumanın şeytandan korunmaya vesile olacağını belirtmiştir.
- Son iki ayeti olan “Amenerrasulü“ bölümü (2:285-286) dualarda sıkça okunur.
