Tapu harcı, bir taşınmazın (konut, arsa, iş yeri vb.) satış, bağış, miras veya trampa (takas) yoluyla el değiştirmesi durumunda devlet tarafından tahsil edilen resmi bir vergidir. Tapu harcı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) tarafından tahsil edilerek Hazine ve Maliye Bakanlığı’na aktarılır.
Tapu harcı, taşınmazın satış bedeli üzerinden belirlenen bir oranda hesaplanır ve satıcı ile alıcı tarafından ortak olarak ödenir. Harç oranları gayrimenkulün türüne ve işlem türüne göre değişiklik gösterebilir.
Bu makalede, tapu harcı nedir, nasıl hesaplanır, kimler öder, hangi işlemlerde alınır, ödeme süreci nasıl işler ve tapu harcı ödenmezse ne olur gibi konular detaylı şekilde ele alınacaktır.
Tapu Harcı Nedir?
Tapu harcı, taşınmazın tapu devri işlemi sırasında devlet tarafından alınan bir vergidir. Taşınmazın mülkiyeti başka bir kişiye devredildiğinde, bu işlem için tapu harcı ödenmesi zorunludur.
✔ Tapu harcı, taşınmazın resmi satış bedeli üzerinden belirlenen bir oranda hesaplanır.
✔ Tapu müdürlüklerinde tapu devri işlemi tamamlanmadan önce harcın ödenmesi gerekir.
✔ Satış, bağış, miras ve trampa gibi işlemlerde tapu harcı ödenir.
📌 Önemli Not: Tapu harcı, taşınmazın gerçek satış bedeli üzerinden hesaplanmalıdır. Eksik beyan edilen tapu harçları, ilerleyen süreçte vergi cezasına neden olabilir.
Tapu Harcı Nasıl Hesaplanır?
Tapu harcı hesaplanırken taşınmazın satış bedeli üzerinden belirli bir oran uygulanır.
1. Tapu Harcı Oranı
✔ Satış işlemlerinde tapu harcı oranı toplam %4’tür.
✔ Bu oran, alıcı ve satıcı arasında %2 – %2 şeklinde paylaşılır.
✔ Takas (trampa) işlemlerinde de %4 harç uygulanır.
✔ Bağış işlemlerinde harç oranı %6,831’dir.
📌 Örnek: 1.500.000 TL değerinde bir daire satıldığında tapu harcı şu şekilde hesaplanır:
- Satış bedeli: 1.500.000 TL
- Tapu harcı oranı: %4
- Toplam tapu harcı: 1.500.000 TL × %4 = 60.000 TL
- Satıcı ve alıcı payı: 60.000 TL ÷ 2 = 30.000 TL (her biri öder)
📌 Önemli Not: Tapu harcı, taşınmazın belediye rayiç bedelinden daha düşük gösterilirse ilerleyen süreçte eksik beyan cezası uygulanabilir.
Tapu Harcını Kim Öder?
Tapu harcı, işlemin türüne göre farklı kişiler tarafından ödenebilir:
✔ Satış işlemlerinde: Tapu harcı alıcı ve satıcı tarafından eşit olarak ödenir.
✔ Bağış işlemlerinde: Tapu harcı bağışı kabul eden kişi tarafından ödenir.
✔ Miras yoluyla intikalde: Mirasçılar tarafından veraset ve intikal vergisi kapsamında ödenir.
✔ Trampa (Takas) işlemlerinde: Her iki taşınmazın sahipleri kendi taşınmazlarının değeri üzerinden tapu harcı öder.
📌 Örnek: Bir kişi, babasından miras kalan bir taşınmazı üzerine almak istiyorsa, tapu harcı yerine veraset ve intikal vergisi öder.
Hangi İşlemlerde Tapu Harcı Alınır?
Tapu harcı, aşağıdaki taşınmaz işlemlerinde ödenmesi gereken zorunlu bir harçtır:
✔ Konut, arsa veya iş yeri satışı.
✔ Takas (trampa) işlemleri.
✔ Bağış işlemleri.
✔ Kat irtifakı ve kat mülkiyetine geçiş işlemleri.
✔ Miras yoluyla taşınmaz intikali.
✔ Tapu düzeltme işlemleri (tapu kayıtlarında yapılan değişiklikler).
📌 Önemli Not: Tapu harcı alınmayan işlemler, kamu yararına yapılan devirler ve bazı özel durumlarla sınırlıdır.
Tapu Harcı Nasıl ve Nereye Ödenir?
Tapu harcı, tapuda işlem yapılmadan önce ödenmelidir. Ödeme süreci aşağıdaki adımlarla ilerler:
1. Tapu Müdürlüğü Tarafından Tapu Harcı Hesaplanır
✔ Tapu işlemi için tapu müdürlüğüne başvuru yapılır.
✔ Tapu müdürlüğü tarafından taşınmazın beyan edilen satış bedeli üzerinden harç hesaplanır.
2. Tapu Harcı Ödeme İşlemi Yapılır
✔ Tapu harcı, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) üzerinden veya anlaşmalı bankalar aracılığıyla ödenir.
✔ e-Devlet veya GİB internet sitesi üzerinden “Tapu Harcı Ödeme” menüsünden online ödeme yapılabilir.
3. Tapu Harcı Dekontu Tapu Müdürlüğüne Sunulur
✔ Ödeme tamamlandıktan sonra dekont alınarak tapu müdürlüğüne teslim edilir.
✔ Dekont olmadan tapu devri işlemi gerçekleştirilemez.
📌 Önemli Not: Tapu harcı ödenmeden tapu devri işlemi tamamlanamaz. Ödeme yapıldıktan sonra tapu devri süreci devam eder.
Tapu Harcı Ödenmezse Ne Olur?
Tapu harcının eksik veya hiç ödenmemesi durumunda, Maliye Bakanlığı tarafından ceza ve faiz uygulanır.
✔ Eksik tapu harcı ödemesi, vergi incelemesine yol açabilir.
✔ Geriye dönük tapu harcı incelemesi yapılırsa, eksik ödeme varsa gecikme faiziyle birlikte tahsil edilir.
✔ Yanıltıcı beyanlarda, eksik ödenen tapu harcının 1 katı kadar ceza uygulanabilir.
📌 Önemli Not: Gayrimenkul satışlarında, gerçek satış bedelinin altında beyan edilmesi hem alıcı hem de satıcı için cezai işlem doğurabilir.
Sonuç
Tapu harcı, bir taşınmazın el değiştirmesi veya tapu kayıtlarında değişiklik yapılması durumunda ödenmesi zorunlu olan resmi bir vergidir.
✔ Satış işlemlerinde tapu harcı oranı %4’tür ve alıcı ile satıcı tarafından eşit olarak ödenir.
✔ Bağış, miras ve takas işlemlerinde farklı oranlar uygulanır.
✔ Tapu harcı eksik veya yanlış beyan edilirse, ilerleyen süreçte cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.
✔ Tapu harcı ödemesi e-Devlet, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ve anlaşmalı bankalar üzerinden yapılabilir.
Tapu işlemlerinde tapu harcının eksiksiz ve doğru beyan edilmesi, hukuki ve mali açıdan güvenli bir işlem yapılmasını sağlar.
